Najstarszym i najlepiej zachowanym obiektem założenia zamkowego jest baszta, zwana basztą Halszki, czy też basztą Czarnej Księżniczki. Wzniesiono ją w XV wieku jako budowlę obronną i około 1518 r. przystosowano do celów mieszkalnych. Nazwa baszty związana jest z historią Halszki, księżniczki ostrogskiej, która mieszkała tu przez 14 lat. Baszta była wkomponowana w ciąg murów obronnych pełniąc rolę wieży przybramnej, w której to umieszczona była tablica fundacyjna.
Ekspozycja w Baszcie Halszki poświęcona jest przeszłości miasta i najbliższej okolicy.
- Piwnica Baszty – w piwnicy baszty zorganizowano stalą wystawę archeologiczną przedstawiającą pradzieje Ziemi Szamotulskiej; ekspozycję tworzą rekonstrukcje pochówków od epoki brązu do wczesnego średniowiecza oraz umieszczone w gablotach wybrane zabytki z poszczególnych epok archeologicznych
- I kondygnacja – komnata Halszki, gdzie wyeksponowano funkcje mieszkalne tego wnętrza; znajduje się tu postać Halszki w czarnej sukni wykonanej z taśmy filmowej
- II kondygnacja – przedstawiono tu dzieje miasta od 1231 r. (najstarsza wzmianka dotycząca Szamotuł) do końca XVIII wieku
- III kondygnacja – zaprezentowano wybrane zagadnienia z historii Szamotuł od XIX wieku do 1945 roku