15 marca o godz. 11.00 w Sali Koncertowej Muzeum – Zamek Górków odbyła się konferencja Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej – koło w Szamotułach. Głównym celem spotkania było podsumowanie działań tej organizacji w latach 2020-2022. Honorowym gościem konferencji był ksiądz kanonik kapitan Bogdan Kończak. Podczas spotkania zostały wręczone legitymacje nowym członkom oraz odbyła się projekcja filmu „Miejsca Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Powiecie Szamotulskim”.
Konferencja rozpoczęła się od odśpiewania hymnu Armii Krajowej. Wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele władz samorządowych powiatu szamotulskiego: członek Zarządu Kazimierz Michalak oraz Przewodnicząca Komisji Oświaty Rady Powiatu Maria Przybylska. Oprócz wspomnianego wcześniej ks. Bogdana Kończaka uroczystość zaszczycili swoją obecnością wieloletnia opiekun i założycielka koła Elżbieta Ratajczak oraz sprawujący przez kilka lat funkcję prezesa koła Kamil Malinowski. Na sali obecni byli opiekunowie i uczniowie z czterech szamotulskich szkół: Szkoły Podstawowej nr 1, Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Sportowymi, Zespołu Szkół nr 2 oraz Zespołu Szkół nr 3.
Na wstępie spotkania opiekun koła Piotr Gotowy podkreślił, że ze względu na sytuację epidemiczną w poprzednich latach nie mogły się odbyć konferencje w tak licznym składzie jak do tej pory. Mimo obostrzeń szamotulskie koło WSPAK podejmowało rozliczne działania aby upamiętniać żołnierzy Armii Krajowej, Powstańców Wielkopolskich oraz Żołnierzy Wyklętych. W ciągu ostatnich kilku lat na „wieczną wartę” odeszło kilku AK-owców, którzy parokrotnie spotykali się z młodzieżą z szamotulskiego stowarzyszenia. Byli to ppłk Ludwik Misiek, por. Janusz Wawrzyniak oraz zmarły kilka miesięcy temu płk Jan Górski. Ich pamięć została uczczona minutą ciszy.
Następnie głos zabrała młodzież szamotulskiego koła WSPAK: prezes koła Dominik Dodolski oraz wiceprezes Justyna Nazim. Młodzi członkowie Zarządu koła przedstawili informację na temat podjętych działań czego przykładem udział a także organizowanie i współorganizowanie wielu uroczystości o charakterze patriotycznym. 14 lutego 2021 r. przy Głazie Pamięci nieopodal Bazyliki odbyły się w pełnym reżimie sanitarnym uroczystości z okazji rocznicy przemianowania Związki Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Co roku bardzo ważnym wydarzeniem upamiętnianym przez stowarzyszenie jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Uroczystości najczęściej odbywały się przy Głazie Pamięci najczęściej przy współudziale takich organizacji jak Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” oraz Szamotulskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej „Orzeł”. Bardzo ciekawą inicjatywą realizowaną pod koniec kwietnia 2021 r. była akcja 231 flag na 231 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. We współpracy ze Starostwem Powiatowym rozdane zostały szamotulanom flagietki na majowe święta. Od kilku lat tradycją lokalnego koła WSPAK jest upamiętnianie rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Młodzież 1 sierpnia o godz. W, czyli 17.00 zbiera się wtedy przy grobie doktora Leona Michalskiego – urodzonego w Szamotułach powstańca roku 1944. 1 września delegacja WSPAK wraz szamotulskimi władzami gminnymi i powiatowymi, składa wiązanki kwiatów w miejscach pamięci związanych z II wojną światową. W ostatnich latach młodzież ze szkół średnich brała udział w upamiętnieniu gen. Stanisława Maczka przy pomniku znajdującym się przy skrzyżowaniu ulic Tielt i Brignoles. Stałym punktem działań stowarzyszenia jest coroczna obecność członków koła na poznańskich uroczystościach z okazji rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Delegacja WSPAK z Szamotuł składa wiązankę kwiatów w imieniu swoim i Muzeum – Zamek Górków pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego znajdującym się u zbiegu ulicy Wieniawskiego i alei Niepodległości. Bardzo ważnym wydarzeniem dla członków i sympatyków szamotulskiego koła WSPAK był wyjazd do Warszawy z 11 października 2021 r. Dzięki temu młodzi ludzie ze Szkoły Podstawowej nr 1 i Zespołu Szkół nr 2 mieli okazję zwiedzić ekspozycję Muzeum Powstania Warszawskiego, zapalić znicze przy tablicy upamiętniającej płk Mariana Orlika spoczywającego na warszawskich Powązkach oraz złożyć kwiaty przed Pomnikiem Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego. Mimo tego, że od kilku lat nie odbywają się z Szamotuł rajdy do Grobów Pomordowanych w Lasach Kobylnickich, członkowie WSPAK pamiętają o ofiarach tej zbrodni hitlerowskiej. Nie mogło również zabraknąć delegacji członków stowarzyszenia podczas uroczystości upamiętniających pioniera skautingu w Wielkopolsce Idziego Świtałę, który mieszkał w Szamotułach. Jak co roku członkowie WSPAK biorą udział w obchodach Święta Niepodległości w grodzie Halszki. Wydarzeniem wieńczącym działalność w każdym roku jest upamiętnienie wybuchu Powstania Wielkopolskiego. W okresie pandemicznym członkowie stowarzyszenia brali udział w akcji zainicjowanej przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka „Powstanie na 102”.
W kolejnej części konferencji głos zabrali ksiądz kanonik kapitan Bogdan Kończak oraz Helena Eiben, którzy wzruszająco opowiadali o swojej przeszłości. Ze szczególnym zaciekawieniem młodzież wysłuchała opowiadań ks. Kończaka, który w 1944 r. brał udział w Powstaniu Warszawskim.
W dalszej części spotkania w Sali Koncertowej Zamku Górków podziękowano za współpracę wieloletniej opiekun młodzieży, nauczycielce historii z Zespołu Szkół nr 3 Jolancie Gawrońskiej. Następnie wręczone zostały legitymację nowym członkom stowarzyszenia. Najpierw dorosłym: Adrianowi Płacheckiemu i Leszkowi Białasikowi, którym podziękowano za wspieranie koła WSPAK. Następnie ponad 50 młodych ludzi z Szamotuł i okolic otrzymało legitymację z rąk żołnierza Armii Krajowej ks. Bogdana Kończaka. Po krótkim przerywniku muzycznym zebrani mogli obejrzeć projekcję filmu przygotowanego przez młodzież z Zespołu Szkół nr 2 „Miejsca Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Powiecie Szamotulskim”.
Warto przy okazji przypomnieć w największym skrócie historię szamotulskiego koła WSPAK. 26 kwietnia 2004 r. utworzone zostało Szamotułach Towarzystwo Przyjaciół Armii Krajowej jako pierwsza tego typu organizacja w Wielkopolsce, a druga w Polsce. Po kilu latach działalności, 25 września 2008 r., przyjęło imię prof. Stanisława Lecha Jankowskiego, żołnierza AK działającego na terenie Szamotuł i Wronek. 22 czerwca 2010 r. Towarzystwo weszło w skład nowej organizacji – Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej. Szamotulskie koło WSPAK działa przy Muzeum – Zamku Górków, skupia uczniów szkół podstawowych i średnich.
Piotr Gotowy
Opiekun szamotulskiego koła WSPAK
Zdjęcia: Zuzanna Ziołek, Kornelia Chuda
