Muzeum

Muzeum w Szamotułach powstało w 1957 roku. Otrzymało nazwę Muzeum Ziemi Szamotulskiej i pod tą nazwą działało do 1989 roku. Początkowo muzeum mieściło się w późnogotyckiej baszcie i miało charakter placówki regionalnej. Około 1976 roku rozpoczął się remont zamku, który zakończył się w 1989 roku. Dzięki remontowi przeprowadzonemu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków powstało założenie składające się z trzech oficyn, głównego budynku muzeum, czyli zamku i baszty.

Zmieniono również nazwę instytucji, która od 1990 roku brzmi Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach. Nazwa nawiązuje do zamieszkującego Szamotuły, Poznań, Koźmin i Sieraków szesnastowiecznego, magnackiego rodu Górków, z którego wywodzą się wielkopolscy wojewodowie, kościelni hierarchowie i urzędnicy królewscy. W 1990 roku nadano muzeum status placówki państwowej.

Był to bardzo dobry okres dla muzeum, bowiem z placówki regionalnej udało się utworzyć muzeum o znaczeniu ogólnopolskim, laureata wielu nagród państwowych i instytucję wydającą wiele katalogów. W tym okresie muzeum pozyskało blisko 6000 nowych obiektów muzealnych, z tego przeszło 1000 to przedmioty zabytkowe związane ze sztuką cerkiewną (w tym ikony). Obiekty te pozyskano w latach 1993 – 1999 z Urzędów Celnych. Od 1999 roku muzeum jest placówką samorządową – powiatową.

W latach 1990 – 2002 wypracowano artystyczną formułę dla muzeum:

• muzeum wielodziałowe – dział artystyczny, artystyczno-historyczny, archeologiczny i etnograficzny
• kolekcje – ikon, grafiki artystycznej, grafiki religijnej, obrazów polskich środowisk emigracyjnych (dar z Francji), kolekcja numizmatów, pocztówek, naczyń cynowych, miniatur i duża kolekcja działu etnograficznego
• muzeum wnętrz – meble, obrazy, szkło, srebro, porcelana, rzeźba, grafika i inne
• wystawy czasowe – od 1990 roku do 2002 roku muzeum przygotowało 147 wystaw czasowych
• lekcje muzealne – blisko 1200 jednostek lekcyjnych w ciągu 12 lat
• koncerty – 164 koncerty od 1990 do 2001
• wykłady, seminaria, akademie i spotkania środowiskowe – np. kombatanci, powstańcy, literaci, turyści, etc.

Muzeum posiada blisko 11 tysięcy obiektów o charakterze artystycznym i historycznym:

• ikony – pracowni w Palechu, Fedoskino, Chołuja, Moskwy i spory zbiór ikon czerkaskich. (Kolekcja ikon liczy ponad 1000 obiektów i należy do najbardziej zróżnicowanych artystycznie w Polsce. Szczególnie wysoko ocenia się wartość metaloplastyki staroobrzędowców)
• numizmaty – głównie Prusy i Austro – Węgry
• grafikę artystyczno-reprodukcyjną – Piranesi, Hogarth, Thibodeau, Simoneau, Rugendas, Ridinger, Vernet, Adams czy Vischerowie
• grafikę religijną – (także z kręgu prerafaelitów)
• ceramikę – Miśnia, Schwarzburg, Volkstedt, Ludwigsburg

Godne uwagi są również zbiory mebli i obrazów, które zdobią wnętrza zamkowe i komnaty w baszcie.

Turystyczna Perła Wielkopolski 2002

Muzeum w Szamotułach zostało laureatem drugiej edycji konkursu Turystyczne Perły Wielkopolski, pod patronatem Marszałka Województwa Wielkopolskiego Stefana Mikołajczaka, w kategorii atrakcja turystyczna.

Jurorami Plebiscytu byli Czytelnicy „Gazety Poznańskiej”. To oni przysyłali zgłoszenia i sami zdecydowali, jakie obiekty powinny wygrać konkurs, wskazując tym samym, że ich zdaniem Szamotuły są godne polecenia i można tu świetnie spędzić wolny czas.